Bi irudi hauek lehendabiziko aldiz ikusi nituenean sentsazio bera eragin zidaten. Nahiz eta irudi biak ikusteak espaziodenbora berean ez gertatu, nahita nahi ez garunean elkartu ziren, kontzeptu bakarrari esistentzia ematen dioten neuronen eraginaren behean. Irudi bakoitza errealitatearen zati baten islada da. Zati oso haundia bata eta zati oso txikia bestea, gure bi alboko simetriaren eragina den dikotomiaren seinale. Baina biek gure pertzepzioen aurka doazenak, gure sen onaren aurka nolabait (Einsteinek sena heldua izan baino lehen ezartzen diren aurreiritziak zirela zioen).
Espazioan pentsatzen dugun bezain pronto hutsa datorkigu burura. Espazio amaigabea (mugatua izatez, baina mugagabea gure bizi eskalarako) hutsez betea. Izan ere eguzkiaren bizi zikloaren azkenengo eztanda iristen denean zortzi minutu beharko ditugu ohartzeko (8 ordu Plutoneraino, 4,3 urte alfa zentauriraino, izarrik hurbilenenera, eta bataz beste 32·1012 Km edozein izarren artean). Ondoko argazkia gure galaxiaren erdigunea da Hubbel teleskopioaren bidez ikusita, gure eguzki sistematik at egon daitezkeen planeten bila ari zela (Sagittarius Window Eclipsing Extrasolar Planet Search -SWEEPS- proiektua). Baina argazki honek erakusten diguna ez da hutsa, izarrez gainezka dagoen espazioa baizik, izarrez lepo dagoen unibertsoa.
Jarraian ikusten duzuen irudian klik eginez ageri den web orrian bestalde, errealitatearen beste hertza ageri da; materia beraren osagaiak, ura, gure mukiak edota diamantearen osagaiak. Protoia eta elektroia tamaina eta distantzia eskalan daude irudikatuak. Protoitik hasita (pilota urdina, neptuno planetaren antza izugarria duena) eskubirantz mugitzen bazarete lehioaren geziak erabiliz, 17,7 kilometro mugitu beharko duzue (oharra: ezin dut baieztatu internet explorerrekin funtzionatzen duenik, erabili ezazu firefox zoragarria ;-D). Izan ere protoia eta elektroi niminoaren artean 50 milioi pixel daude. Imagina ezazu, gure ipurdiaren azpian dagoen aulkia eta baita gure ipurdia ere osatzen duen materia hutsez betea dago! Eta hala eta guztiz ere ez dugu aulkia zeharkatzen! (zergatiaren oso azalpen ona Bill Brysonen “A Short History About Nearly Everything” liburuan).
Alde batetik hutsa dela duste duguna izarrez gainezka, eta bestetik zurruna eta trinkoa dela uste duguna barrua hutsa duela. Einsteinek arrazoia edukiko zuen bada sen onari buruz zuen eritzian!
Iturriak: Bill Brysonen “A Short History About Nearly Everything” (irakurteak pena merezi du), eta nire oroimen kaxkarra.
Espazioan pentsatzen dugun bezain pronto hutsa datorkigu burura. Espazio amaigabea (mugatua izatez, baina mugagabea gure bizi eskalarako) hutsez betea. Izan ere eguzkiaren bizi zikloaren azkenengo eztanda iristen denean zortzi minutu beharko ditugu ohartzeko (8 ordu Plutoneraino, 4,3 urte alfa zentauriraino, izarrik hurbilenenera, eta bataz beste 32·1012 Km edozein izarren artean). Ondoko argazkia gure galaxiaren erdigunea da Hubbel teleskopioaren bidez ikusita, gure eguzki sistematik at egon daitezkeen planeten bila ari zela (Sagittarius Window Eclipsing Extrasolar Planet Search -SWEEPS- proiektua). Baina argazki honek erakusten diguna ez da hutsa, izarrez gainezka dagoen espazioa baizik, izarrez lepo dagoen unibertsoa.
Jarraian ikusten duzuen irudian klik eginez ageri den web orrian bestalde, errealitatearen beste hertza ageri da; materia beraren osagaiak, ura, gure mukiak edota diamantearen osagaiak. Protoia eta elektroia tamaina eta distantzia eskalan daude irudikatuak. Protoitik hasita (pilota urdina, neptuno planetaren antza izugarria duena) eskubirantz mugitzen bazarete lehioaren geziak erabiliz, 17,7 kilometro mugitu beharko duzue (oharra: ezin dut baieztatu internet explorerrekin funtzionatzen duenik, erabili ezazu firefox zoragarria ;-D). Izan ere protoia eta elektroi niminoaren artean 50 milioi pixel daude. Imagina ezazu, gure ipurdiaren azpian dagoen aulkia eta baita gure ipurdia ere osatzen duen materia hutsez betea dago! Eta hala eta guztiz ere ez dugu aulkia zeharkatzen! (zergatiaren oso azalpen ona Bill Brysonen “A Short History About Nearly Everything” liburuan).
Alde batetik hutsa dela duste duguna izarrez gainezka, eta bestetik zurruna eta trinkoa dela uste duguna barrua hutsa duela. Einsteinek arrazoia edukiko zuen bada sen onari buruz zuen eritzian!
Iturriak: Bill Brysonen “A Short History About Nearly Everything” (irakurteak pena merezi du), eta nire oroimen kaxkarra.
2 comments:
Uste dut bizpahiru kafesne beharko ditudala esnatzeko eta idatzi duzun guztia ulertzeko (daukadan logulearekin ezinezkoa izan zait guztia ondo irakurtzea).
PD. Protoiaren web orria Internet Explore-n ondo dabil :).
Lasai, egin klik irudietan eta gozatu paisaiaz!
Post a Comment