Tuesday, September 05, 2006

Eta agur Plutoiri....


Agur Plutoi. Agur bai, azken finean betidanik izan da taldekide arraroa. Tamainari dagokienez, planeta txikienetan txikiena zen. Eguzki sistemako beste ilargi asko baino txikiagoa da (haien artean Ganimedes, Titan, Kalisto, Io, Europa -oroitzen 2001 Espazioko Odisea?-), eta bai eta Plutioko orbitatik haratago dagoen (objetu transneptuniarra deritzona) 2003 UB313 baino . Bestalde oso orbita bitxia eta dauka, nahiko inklinatua gainontzeko taldekideen orbitek osatzen duten planoarekiko eta gainera bere orbitaren zenbait momentutan eguzkitik hurbilago bait dago Neptuno baino. Bere "ilargi" nagusia (Karonte) hain da handia Plutoirekin alderatuz ezen sistema bikoitza kontsideratzen da (ikusi goiko irudia), baina gure Lurra eta ilargia ere sistema bikoitzatzat hartu daiteke besteren aburuz. Gauza da Nazioareko Astronomia Elkarteak planeta hitzaren definizioa birmoladatu duela Plutoi kanpoan utzita. Eta badirudi horrek aldaketa handia dakarrela. Gure haurrek ez omen dute Plutoi ezagutuko, esate abterako. Zientzilari batzuk hasiak dira sinadurak biltzen Plutoi berriro planeta izan dadin (barne politika, diru kontuak, hala benetako zientzia arrazoiak?) eta nola ez astrologo batzuk ere saltsa guztietan sartzen, bere iritziek nolabaiteko oinarririk balute bezala . Baina bitxia da (egia esanda ez da batere) Plutoi bera ez dela batere aldatu. Eta ez da aldatuko nahiz eta guk Objektu Transneptuniar deitu, planeta ordez. Plutoik bere etengabeko bidaia jarraituko du Eguzkiaren inguruan, jarraituko du bai, gu desagertzen garenean ere, beti bezala, bost axola zein izen jartzen diogun.

Gehiago jakiteko, nola ez Wikipedia zoragarria:
Euskaraz
Ingeleraz, informazio osoa

No comments: